Müharibə
İran və İsrailin bir-birinə mesajı... - Kölgə müharibəsinin yeni mərhələsi başlayıb
12:05 23.04.2024
- Smartbee
- Şikayət et
İsrailin İrana açıq-aşkar zərbəsi məqsədli şəkildə məhdudlaşdırılıb, lakin İsrail ölkə rəhbərliyinə həssas hədəflərə zərbə endirmək qabiliyyətinə dair açıq xəbərdarlıq göndərib.
Tehran İsraili tanımaqdan imtina edir və onilliklər ərzində iki ölkə İsrailin İran daxilində gizli əməliyyatları və İranın Qəzzada HƏMAS və Livandakı “Hizbullah” da daxil olmaqla, anti-İsrail silahlı qruplaşmalarını dəstəkləməsi ilə əlamətdar olan kölgə müharibəsi aparır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Al-Monitor” yazıb.
ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Analitiklərin fikrincə, son həftələr ərzində gərginlik səngisə də, kölgə müharibəsi yeni mərhələyə qədəm qoyub və düşmənlər arasında həmişəkindən daha açıq münaqişə riski daşıyır.
Hazırkı eskalasiya HƏMAS-ın oktyabrın 7-də İsrailə hücumu və ardınca İsrailin Qəzza zolağında bombardmanları fonunda baş verir. Bu, İsrailin aprelin 1-də İranın Dəməşqdəki konsulluğuna hava zərbəsi endirməsi və İnqilab Keşikçiləri Korpusunun (İİKK – “Sepah”) 7 iranlı məmurun öldürülməsində günahlandırıldığı vaxtdan başlayıb.
İran yüzlərlə pilotsuz uçan aparat (PUA) və raketlərin iştirakı ilə İsrailə birbaşa hücumla cavab verib. Demək olar ki, onların hamısı İsrail və onun müttəfiqləri tərəfindən vurulub.
Tehranın başqa bir reaksiyasına səbəb ola biləcək bu hücuma görə İsrailin böyük qisas alacağı qorxusu fonunda İsrail ABŞ-nın təzyiqi qarşısında daha məhdud bir variant seçib.
“The New York Times” qəzeti İsrail və İran mənbələrinə istinadla bildirir ki, hədəf Natanz uran zənginləşdirmə zavodunun yerləşdiyi bölgə, İsfahan əyalətindəki aviabazada Rusiya tərəfindən təchiz edilmiş “S-300” raketdən müdafiə sisteminin radarları olub.
Zərbənin mənşəyi tam aydın deyil, lakin İran xaricindəki döyüş təyyarəsindən atılan ən azı bir raket və İranın daxilindən buraxıla bilən və hava hücumundan müdafiə sistemlərini çaşdırmaq məqsədi daşıyan kvadrokopterlərdən - kiçik PUA-lardan ibarət idi.
İsrail gündəlik siyasətinə uyğun olaraq, İrana zərbə endirdiyini və ya aprelin 1-də Suriyada törədilən hücumu nə təsdiq, nə də təkzib edir.
Birləşmiş Ştatların Klemson Universitetinin baş müəllimi Araş Əzizi bununla bağlı deyib:
"Əməliyyatın məqsədi İsrailin nəyə qadir ola biləcəyini İrana xatırlatmaq idi. İsfahan yaxınlığındakı aviabaza seçimi əhəmiyyətli idi, çünki bu, əyalətdəki bütün nüvə qurğuları üçün hava hücumundan müdafiə dəstəyinin əsas mənbəyidir".
İsrailin uzun müddətdir ki, “Mossad” casusluq agentliyi vasitəsilə İran daxilində təxribat əməliyyatları həyata keçirdiyinə inanılır. ABŞ mediası yazır ki, onlardan ən məşhuru, İranın ən yaxşı nüvə alimi Möhsün Fəxrizadənin 2020-ci ildə “Mossad” agentləri tərəfindən evinin yaxınlığında (pulemyotdan istifadə edilərək) öldürülməsidir.
“Iran İnternational” televiziya kanalı da daxil olmaqla, bəzi mənbələrə görə, İsrail agentləri kəşfiyyat məlumatı əldə etmək üçün hətta İranın daxilində İnqilab Keşikçilərini tutaraq dindiriblər.
Həssas obyektlər ətrafında baş verən müəmmalı partlayışlardan sonra İsrailin artıq İran daxilində PUA-larla hücumlar təşkil etdiyinə dair şübhələr də var idi, lakin bu, heç vaxt təsdiqlənməyib.
Xarici işlər naziri Hüseyn Əmir-Abdullahian “NBC News”-a açıqlamasında istifadə edilən silahların "oyuncaq səviyyəsində" olduğunu deyib. Yəni İran rəsmiləri İsrailin hücumunu az qala gülüşlə qarşılayıb.
İranın Ali lideri Ayətullah Əli Xamenei isə ölkənin silahlı qüvvələrini "uğur"larına görə tərifləyib. Lakin Qüds Strategiya və Təhlükəsizlik İnstitutunun İran üzrə eksperti Aleksandr Qrinberq deyib ki, İsrailin hədəf seçməsi və təyin etməsi özlüyündə “Mossad”ın İran daxilində mövcudluğunun göstəricisidir:
“İsfahanın İranın mərkəzində, nisbətən uzaqda yerləşdiyini və İsrailin hara zərbə vura biləcəyini dəqiq bildiyini nəzərə alsaq, İsrailin mesajı “İranın istənilən yerinə zərbə vura bilərik”dir”.
Qrinberq bildirib ki, İranın aviabazanın vurulduğunu təsdiqləməməsi məntiqlidir:
“Zərərin əsl miqyasını tanıdığınız andan siz düşmənin gücünü etiraf edirsiniz”.
Atlantik Şurasının qeyri-rezident baş elmi işçisi Holli Daqresin sözlərinə görə, əgər İsrailin hücumu kiçik kvadrokopterlərlə əlaqəlidirsə, "bu kiçik PUA-lar, çox güman ki, İranın daxilindən buraxılıb". Bu, "Mossadın yerdə mövcud olduğu və İranın onun oyun meydançası olduğu başqa bir nümunəni" vurğulayacaq.
Hazırkı eskalasiya mərhələsi bitmiş kimi görünsə də, İsrail hələ də İrana qarşı daha çox cavab zərbəsi endirə bilər və İsrail Qəzzada Rəfahda uzun müddətdir təhdid etdiyi hücuma başlayarsa, gərginlik yenidən artar.
A. Əzizi bildirib: "Müəyyən mənada, biz indi 1 apreldən əvvəlki əməliyyat qaydalarına qayıdırıq: boz sahə və aidiyyatı olmayan əməliyyatlar, təxribat...".
A. Əzizi əlavə edib ki, bu, həm İrana, həm də İsrailə çox yaraşır. Lakin aprelin 1-də keçilən Rubikon hələ də vacibdir və qumarı daha gərgin edir.
Y. QACAR
Şərh ()