Fransa 3-cü Dünya müharibəsinin başlanması üçün açar rolunu oynaya bilər
2022-ci ilin fevralın 24-dən başlayan Rusiya-Ukrayna müharibəsi bu gün amansız dağıntıları, insan ölümləri ilə davam etməkdədir. Qərbin və ABŞ-ın Ukraynaya hərbi, siyasi, maliyyə dəstəyi Rusiyanın məqsədinə çatmasına əngəllər yarada bilmir. Bu arada ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatası Ukraynaya yardım üçün 61 milyard dollar ayrılmasını təsdiqləyib. ABŞ prezidenti Co Bayden də qanun layihəsini təsdiqləyib. Fransa prezidenti Emmanuel Makron Zeleniskini və ordusunu ruhlandırmaq üçün Ukraynaya orta və uzun mənzilli raketlər və bombalarla yanaşı, Qərb qoşunlarının da Rusiya ilə müharibəyə göndəriləcəyini bəyan edib. Makron etiraf edib ki, quru qoşunlarının rəsmi, nəzərdə tutulan və təsdiq edilmiş şəkildə yerləşdirilməsi ilə bağlı konsensus yoxdur: “Amma dinamikada heç nəyi istisna etmək olmaz. Biz Rusiyanın bu müharibədə qalib gələ bilməməsi üçün lazım olan hər şeyi edəcəyik”. Makron The Economist jurnalına müsahibəsində Avropa İttifaqının gələcəyini təhlükə altında qoya biləcək “misilsiz təhlükələr” barədə xəbərdarlıq edib. Makron onu da qeyd edib ki, Avropa İttifaqı ölkələri nüvə silahına malik olan və Ukraynada müharibəyə başlayan bir ölkə ilə eyni qitədə yaşamalarına baxmayaraq müdafiəyə hələ də ABŞ və ya Çindən əhəmiyyətli dərəcədə az vəsait xərcləyirlər. Lakin bütün cəhdlərə baxmayaraq Qərb və ABŞ real müsbət nəticələr əldə edə bilməyiblər. Əksinə, bəzi xarici KİV-lərin yaydığı məlumata görə, Rusiya ordusu Kiyev və Xarkov şəhərlərinə doğru irəliləməkdədir.
Rusiya Müdafiə Nazirliyi qoşunlarının Avdiyevkanın şimal-qərbindəki Semenivka kəndini və bölgədəki bir sıra digər kəndlərdə də Ukrayna qüvvələrindən təmizlədiyini açıqlayıb. Nazirliyin iddiasına görə, Rusiya hərbçiləri Xarkov vilayətinin Sınkivka bölgələrində və cəbhə xəttinin bir sıra digər nöqtələrində Ukrayna qoşunlarından təmizləyib: “Rusiya qoşunları Xarkov istiqamətində hücumlarını davam etdirir. Onlar iki şərti istiqamətdə irəliləyirlər: Liptsy və Vesyoly, yəni Xarkova və Volçanska doğru. Fransanın özüyeriyən “Sezar” top, iki ədəd 152 millimetrlik D-20 və bir D-30 haubitsa, Çexiyaya məxsus iki “Vampir” və “Qrad” MLRS döyüş maşını məhv edilib. Qatişe, Krasnoye, Moroxovets və Oleynikovo azad edilib. Oleynikovo kəndi artıq ordumuzun işğaldan azad etdiyi onuncu yaşayış məntəqəsidir. Siyasətçi Oleq Tsarev qeyd edir ki, bu, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Belqorodu atəşə tutma şansını azaldacaq, Xarkovun şimal əhatəsinə nəzarətin açarıdır. Xarkov vilayətində cəbhənin eni artıq 50 km-i keçir.
Burada Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin əsgərlərindən, Kraken birləşməsinin millətçilərindən və Rusiya Könüllülər Korpusunun yaraqlılarından yığılmış Ukrayna batalyonunun taktiki qrupu qismən məhv edilib”. New York Times yazır ki, Xarkov rus qoşunlarının əsas məqsədi deyil, “hiyləgər strategiyanın bir hissəsidir”: Deyirlər ki, Xarkov Ukraynanın ən mühüm şəhərlərindən biridir və Ukrayna Silahlı Qüvvələri onsuz da çatışmayan qoşunları başqa cəbhələrdən ona köçürməyə məcbur oldular. Məsələyə münasibət bildirərkən təqaüddə olan avstraliyalı general Mik Rayan bildirib ki, “əgər ukraynalılar öz mövqelərini saxlamaq qərarına gəlsələr, getdikcə azalan ordularının əsas hissəsini itirəcəklər”.
Diqqətçəkən məqamlardan bir də ondan ibarətdir ki, Ukrayna rəsmi dairələri və hərbçiləri artıq Xarkovun təhvil verilməsi ilə barışmağa başlayırlar. Çünki verilən informasiyalara görə, Xarkovun özündə isə Ukraynanın dövlət qurumları sənədləri və arxivləri yığışdırmağa başlayıb. Çıxara bilmədikləri şey məhv olur. Qalmaqalın artması fonunda Xarkov vilayətinin rəhbərliyinin qaçdığı görünür. Ukrayna mətbuatı yazır ki, vilayət administrasiyasının rəhbəri Oleq Sinegubov şəhəri tərk edərək naməlum istiqamətdə yoxa çıxıb. Bu, guya, bölgədəki istehkamların hazır olmadığı barədə mətbuatda məlumatlar dərc olunmağa başlayandan sonra baş verib.
Əslində, indi bir çox Ukrayna xadimləri Xarkov müdafiə xəttinə ayrılan büdcənin sadəcə olaraq kəsildiyi, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin bəzi hissələrinin sadəcə olaraq öz mövqelərini tərk etdiyi barədə yazır. Amma bu heç bir şəkildə rus qoşunlarının planlarına təsir göstərmir. Və əgər bu doğrudursa, o zaman bizim əlimizdə oynayır. Lakin “Şimal” qoşun qrupu yolda nə ilə qarşılaşmasından asılı olmayaraq, üzərinə düşən vəzifəni yerinə yetirir. Rusiya Müdafiə Nazirliyi yaydığı məlumatda bildirib ki, Rusiya Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları xüsusi əməliyyat zonasında sərhədlərini etibarlı şəkildə qoruyaraq onlara həvalə edilmiş tapşırıqları yerinə yetirirlər. Hər gün “Dnepr” qruplaşmasının döyüşçüləri Ukrayna silahlı qüvvələrinə qarşı vuruşur, getdikcə daha çox Qərb texnikasını məhv edir.Rusiya Müdafiə Nazirliyinin məlumatına görə, Dnepr hərbçiləri Xerson istiqamətində Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə məxsus 6 M777 155 mm-lik Amerika haubitsasını dərhal məhv ediblər.“Düşmən 50-yə qədər hərbi qulluqçu, 2 texnika və 3 ədəd 122 mm-lik D-30 haubitsasını itirib. Ancaq bu, bir gündə məhv edilmiş Ukrayna texnikasının tam siyahısı deyil. Özüyeriyən artilleriya bölmələri Rusiya hərbçilərinin cavab atəşinə tutulub. Dnepr qırıcıları Xerson istiqamətində iki 122 mm-lik Qvozdikanı atəşlə əhatə edib”.
Rusiyanın Xarkovu işğal etməkdə əsas məqsədi Belqorodu real təhlükələrdən xilas etməkdədir
Xerson vilayətinin qubernatoru Vladimir Saldo rus əsgərlərinin Xerson istiqamətində sıradan çıxardığı “Ukrayna Vampire” çoxmənzilli raket sisteminin məhv edildiyini açıqlayıb: “Dnepr qoşun qrupu Ukrayna silahlı qüvvələrinə bir neçə güclü zərbələr endirib.Xüsusi əməliyyat zonasında uğursuzluqlar yaşayan Kiyev rejimi fəal şəkildə Xerson vilayətini dinc həyatdan məhrum etməyə çalışır. Mayın 12-də Ukrayna Silahlı Qüvvələri yaraqlıları “Ximars” reaktiv yaylım atəş sistemi ilə Skadovsk şəhərinə zərbələr endirib. Ukrayna əsgərləri tərəfindən atılan iki raket Rusiya Silahlı Qüvvələrinin hava hücumundan müdafiə sistemlərini uğurla vursa da, üçüncüsü yenə də hədəfini tapıb. Həmişə olduğu kimi, mülki infrastruktur hücuma məruz qalıb - Skadovskda avtomobillərə texniki xidmət stansiyasının yanında raket partlayıb. Zərərçəkənlər var, həkimlər onlara lazım olan bütün yardımları göstərirlər, düşmənin terror aktı nəticəsində şəhərin bir hissəsi işıqsız qalıb, təcili yardım xidməti artıq işə başlayıb”.
Bir sözlə görünən ondan ibarətdir ki, ABŞ-ın və Avropanın Ukraynaya hər cür dəstək göstərməsinə baxmayaraq Rusiyanın durdurmaqda çətinlik çəkirlər. Əksinə, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, artıq Rusiya müdafiə xətlərini yararaq Ukraynanın içərilərinə doğru irəliləməkdədir. Bəzi hərbi ekspertlərin gəldiyi qənaətə görə, Rusiyanın Xarkovu işğal etməkdə əsas məqsədi Belqorodu real təhlükələrdən xilas etməkdədir. Çünki Ukrayna hərbi qüvvələri tez-tez Belqoroda və Xarkova yaxın Rusiya şəhərlərinə basqın təşkil edir, raket atəşinə tuturlar. Bu da Moskvanı ciddi narahat edir. Vəziyyəti öz xeyrinə dəyişmək və Ukrayna ilə sərhəddə yerləşən şəhərlərini real təhlükələrdən xilas etmək üçün Xarkovu Ukrayna hərbçilərindən təmizləməyə tələsir. Buna nə dərəcə də nail olacağını demək hələ ki, çətindir, onu zaman göstərəcək. Hələlik isə, onu demək olar ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putin hərbi uğurları yeniləmək üçün taktiki dəyişikliklər etməyi planlaşdırır. Müdafiə naziri Sergey Şoyqunu mülki şəxslə əvəz olunması Putinin uzaqlara hesablanan planlarındandır. Artıq bir sıra KİV-lərdən bəlli olduğu kimi, Putin Müdafiə naziri Sergey Şoyqunu vəzifəsindən azad edərək Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının katibi təyin edib. O, bu vəzifədə prezidentin sərəncamına uyğun olaraq Nikolay Patruşevi əvəz edib. Bundan əlavə, Vladimir Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskovun jurnalistlərə verdiyi məlumata görə, Sergey Şoyqu hərbi-sənaye kompleksi üzrə komissiyada prezident müavini olacaq, həmçinin Hərbi-Texniki Əməkdaşlıq üzrə Federal Xidmətə rəhbərlik edəcək. Sergey Şoyqunun Təhlükəsizlik Şurasının katibi təyin edilməsi Andrey Belousovun Rusiyanın müdafiə naziri vəzifəsinə gətirilməsindən dərhal sonra məlum olub. Görünür, bu kadr addımları kortəbii qərarlar deyildi və çox güman ki, mayın 7-də prezidentin andiçmə mərasimindən əvvəl qəbul edilib.
Sergey Şoyqunun yeni vəzifəsində iki birbaşa rəhbəri olacaq: Təhlükəsizlik Şurasının sədri olan prezidentin özü, həmçinin keçmiş baş nazir, hazırda bu məşvərətçi orqanın sədr müavini olan Dmitri Medvedev.
Vladimir Putinin Andrey Belousovu Rusiyanın müdafiə naziri təyin etməsi, təbii ki, maraq doğuran məsələlərdəndir. Rusiyanın KP.RU saytı məslənin marq doğurduğunu nəzərə alaraq ölkə əhalisi arasında sorğu aparıb. Sual belə qoyulub. “Putin niyə məhz bu şəxsi seçdi? Prezident belə bir qərar verərkən hansı mülahizələri rəhbər tuta bilərdi?”. Cavab müxtəlif olub: Putin Belousovu uzun illərdir ki, tanıyır, onu hökumətdə, Prezident Administrasiyasında və onun iqtisadi köməkçisi kimi görüb. Andrey Removiçin bir çox ideya və təklifləri Nazirlər Kabineti və Kreml tərəfindən bəyənildi və həyata keçirildi. Onun arxasında hökumətdəki bir çoxları onu "böyük başlı strateq" adlandırdılar. Və bilikli adamlar da deyirlər ki, Belousov zamanın icra hakimiyyətindən tələb etdiyi hər yenilikdə xüsusi istedada malikdir. Və burada Prezidentin mətbuat katibi Dmitri Peskovun Müdafiə Nazirliyinin innovasiyalara və qabaqcıl ideyalara daha açıq olması barədə sözlərinə xüsusi diqqət yetirməyə dəyər. Və sizə aydın bir işarədir ki, bizim hərbi idarəmiz təəssüf ki, bəzən hücum pilotsuz təyyarələrinin kütləvi istehsalı və düşmən pilotsuz təyyarələri (o cümlədən, dəniz qüvvələri) ilə mübarizə vasitələri ilə bağlı qabaqcıl ideyalara “qapıları açmağa” gecikir. Və biz təcili olaraq xüsusi hərbi əməliyyat başlayandan sonra yetişməli olduq.
İqtisadçı Belousov sənayemizi (əlbəttə ki, ordunu da daxil olmaqla) yaxşı tanıyır, bu, şübhəsiz ki, ona Müdafiə Nazirliyi ilə hərbi sənaye kompleksi arasında daha güclü “körpülər” qurmağa imkan verəcək. Bu, çox vacibdir.
İqtisadçı Belousov isə dövlət pullarını necə hesablamağı yaxşı bilir - o, son illərdə bütün dövlət büdcələrinin hazırlanmasında iştirak edib. Müdafiə Nazirliyi isə külli miqdarda pul xərcləməli olacaq: 2026-cı ildə ordumuz bir milyon yarıma çatmalıdır, yeni korpus və diviziyalar formalaşdırmalıyıq, müqaviləli əsgərlərin sayını artırmalıyıq, işdən çıxarılan on minlərlə hərbçini daimi yaşayış yeri ilə təmin etmək, yeni silah və hərbi texnika almaq lazımdır. Bunun üçün isə bütün xərclər iqtisadiyyatı, büdcə siyasətini dərindən bilən adamın ciddi nəzarəti altında aparılmalıdır. Kremlin tam etibar etdiyi biri. Şübhəsiz ki, Putin ölkənin baş təhlükəsizlik zabitinin namizədliyi barədə düşünərkən bütün bunları nəzərə alıb. Bundan əlavə, Belousov uzun müddət prezidentə ən sadiq adamlardan biri hesab olunurdu.
“Nə üçün Putin peşəkar hərbçi yox, sırf mülki məmuru müdafiə naziri təyin etdi?” cavab olaraq bildirilib ki, xalq arasında çoxdan belə bir fikir formalaşıb ki, silahlı qüvvələrin rəisliyi çoxlu xidmət keçmiş hərbi geyimli şəxs olmalıdır. Bu, bir aldanışdır. Ordumuzun bütün tarixi boyu - istər çar, istər imperiya, istərsə də qırmızı, sovet və ya rus, ona dəfələrlə sırf mülki insanlar rəhbərlik edib (Duma deputatları, hüquqşünaslar və hətta jurnalistlər müharibə naziri olublar). Üstəlik, onların əksəriyyəti müdafiə idarəsini uğurla “idarə etdi”. Bəlkə də, yalnız vergi məmuru Serdyukovun təyin edilməsi ən uğurlu təcrübə sayıla bilməz. Və dünya təcrübəsinə baxın - bu gün bir çox xarici ordulara sırf mülki insanlar rəhbərlik edir və onların arasında demək olar ki, onlarla qadın var. Və öhdəsindən gəlirlər. Burada vacib olan, ilk növbədə, boyundakı ağıllı başdır, çiyinlərdə çiyin qayışlarının olması deyil.
Və bəlkə də ən vacibi: Müdafiə naziri sırf hərbi deyil, ilk növbədə siyasi-inzibati vəzifədir. Hakimiyyət orqanları və hərbi-sənaye kompleksi ilə əlaqə saxlamaq, orduya pul “qoparmaq”, onun sosial problemlərini həll etmək, onu geyim və yeməklə təmin etmək nazirin vəzifələrinin kiçik bir hissəsidir. Baş Qərargah qoşunların operativ nəzarətinə, strategiya və taktikaların işlənib hazırlanmasına, əməliyyat və təlimlərin planlarına cavabdehdir. Və ona təcrübəli peşəkar döyüşçü rəhbərlik etməlidir. Bütün vəzifələrdən keçmiş ordu generalı Valeri Gerasimov kimi - tağım komandirindən tutmuş. Yeri gəlmişkən, Gerasimov vəzifəsində qalır.
Həm də deyirlər ki, “Belosovun gəlişi ilə Müdafiə Nazirliyi iqtisadi auditlə üzləşəcək. Və maliyyə cəhətdən səmərəli şöbəyə çevrilmək.
Deyirlər ki, Belousov həm də dərin kilsəyə bağlı pravoslav insandır. Ən azı məlumdur ki, kilsə iyerarxları Andrey Removiçə, məsələn, Sarov və Diveyevo monastırlarına göstərdiyi köməyə görə ürəkdən təşəkkür etdilər.
Nüvə silahının işə düşməsi isə dünyanın sonu deməkdir
Faktlara istinadən o fikri vurğulamaq olar ki, ABŞ və Qərb Rusiyaya qarşı müdafiə tədbirlərini gücləndirməyə çalışırlar. Yəni bu yolla Rusiyanı zərərsizləşdirməyə, ən azı irəliləməsinin qarşısını almağa ümid edirlər. “Qərb müharibəyə hazırlaşmalıdır”. Bunu NATO Hərbi Komitəsinin sədri, admiral Rob Bauer deyib. Rusiya ilə qarşıdurmada Finlandiyaya xüsusi rol verdi. Döyüşmək istəməyən finləri "tədricən" fikirlərini dəyişməyə dəvət olunur.”Hamı düşünürdü ki, növbəti müharibə süni intellekt və yüksək texnologiyaların kibermüharibəsi olacaq və bundan artıq kir və qan olmayacaq. Amma bu doğru deyil. Qarışıq görürük. Birinci Dünya Müharibəsi 21-ci əsrdə qayıtdı. Biz səngərlər, kir və çoxlu qan görürük”, - Bauer bildirib. Admiral hesab edir ki, təkcə hərbçilər deyil, biznes də böyük müharibəyə hazırlaşmalıdır. “Nə edəcəyinizi düşünməlisiniz. Burada auditoriyada hansı şirkət bu barədə düşünür - nəyi dəyişməliyəm? Müharibə gəlsə, mən nə etməliyəm? - baş direktorlara müraciət etdi. Salonda ölümcül səssizlik hökm sürürdü.
Bauer demək olar ki, açıq şəkildə Qərb bizneslərini Çindən oraya köçürülən məhsulu geri qaytarmağa çağırıb: “Əməyin daha ucuz olduğu və ya müəyyən ixtisasların daha yaxşı olduğu ölkəyə gedirsənsə, bu, başa düşüləndir. Lakin biz strateji olmalıyıq və ittifaq daxilində təhlükəsizlik və iqtisadiyyat üçün kritik şeylər istehsal edə bildiyimizə əmin olmaq üçün bəzi istehsalı Avropadan Şimali Amerikaya köçürməliyik”. Heç bir etiraz olmadı. Xüsusi qonağa sual verildi ki, NATO Rusiyada yenicə başa çatan Qələbə bayramından hansı nəticələr çıxarır? “Biz çətinliyə qalxmağa hazır olmalıyıq. Xüsusilə müdafiədə. Amma həm də səhiyyədə. Bu, hökumətlə özəl sektor arasında fərqli münasibət tələb edəcək... Bu, həm də o deməkdir ki, özəl sektor müzakirənin mənalı hissəsinə çevrilməlidir, nəinki pul haqqında düşünməməlidir”, - NATO admiralı zurna çalmağa davam etdi. Bununla belə, o, dərhal etiraf etdi ki, hamı müdafiəyə çıxmaq zərurəti ilə razı deyil. Xüsusilə, Skandinaviya ölkələrində. “Təəccüblüdür ki, Skandinaviyada pensiya fondları və banklar hərbi sənayeyə investisiya qoymağı qeyri-etik hesab edirlər. Mən bunu heyrətləndirici hesab edirəm,” Bauer qəzəblə şəkil də bildirib. Finlandiyanın Baş naziri Petteri Orpo açıq şəkildə bildirib ki, bu ilin sonuna qədər ölkəsinin ərazisinə nüvə silahının “idxalına və istehsalına” qoyulmuş qanunvericilik qadağanının götürülməsinə nail olmaq niyyətindədir. Rəsmi Helsinki bu təşəbbüsün əleyhinə olanlarla ayrıca işləyəcək. Finlandiya hakimiyyəti Finlandiya cəmiyyətində NATO-nun bütün proqramlarında iştirak lehinə əhval-ruhiyyənin mərhələli və tədricən formalaşmasına başlamağa hazırdır.
Rəsmi olaraq Finlandiya rəhbərliyi hələ də ölkənin NATO-nun nüvə missiyalarına münasibətinin üç mümkün variantını nəzərdən keçirir. Birinci seçim tam imtinadır. İkincisi, məhdud iştirakdır. Üçüncüsü isə tam formatlı əlaqədir. O, Finlandiya F-35-lərinin konvertasiyasını nəzərdə tutur ki, təyyarə Amerika taktiki nüvə silahlarının daşıyıcısına çevrilsin. Üstəlik, bu cür silahların Finlandiya ərazisində saxlanması.
ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken CBS News telekanalına müsahibəsində bildirib ki, Ağ Ev Krıma təhlükə yaratmaq məqsədi ilə Kiyevə silah tədarükünü sürətləndirmək üçün mümkün olan hər şeyi edir. Onun sözlərinə görə, Avropa ölkələri də öz tərəfdən eyni hərəkətləri edir. O, Kiyevlə razılaşır ki, Ukrayna üçün əlavə maliyyənin təsdiqlənməsi və ona silah tədarükünün aylarla gecikməsi “xərclərə səbəb olub”. Lakin dövlət katibinin aydınlaşdırdığı kimi, Ağ Ev Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Şərqdə cəbhə xəttini saxlamaqda uğur nümayiş etdirəcəyini gözləyir. Blinkenin fikirincə, Krımda Rusiya Silahlı Qüvvələrinə təhlükə yaratmaq potensialına malikdir. Bundan əlavə, Blinken xatırladıb ki, ABŞ bu həftə Kiyevə hərbi yardım üçün 400 milyon dollar ayırıb.
Qərbin və ABŞ-ın Ukraynaya hərbi silah sursat verməsi, milyardlarla dollar maliyyə dəstəyi göstərməsi ona dəlalət edir ki, Rusiya-Ukrayna müharibəsi yaxın aylar üçün səngiyəcəyi gözlənilmir. Əksinə, vəziyyətin daha da ağırlaşacağı ehtimal olunur. Çünki Fransa prezidenti E.Makron açıq şəkil də müharibə zonasına hərbi qüvvələrini yeridəcəyini bildiriR. Rəsmi Moskva isə bəyan edib ki kənar ordular bölgəyə daxil olarsa, Avropa ölkələrini nüvə silahı ilə vuracaq. Nüvə silahının işə düşməsi isə dünyanın sonu deməkdir.
İLHAM ƏLİYEV
